Minstens 206 evangelische kerken zijn in de laatste twee jaar geplunderd en gevorderd door Russische milities. Bijna alle niet-orthodoxe kerken in bezet gebied is 2022 en 2023 verloren het recht om kerkdiensten te houden. Russische soldaten vielen gebedshuizen binnen, vaak tijdens kerkdiensten. Tijdens de invallen voerden ze huiszoekingen uit, maakten lijsten van de aanwezige kerkleden en verzamelden hun persoonlijke en biometrische gegevens, die ze gebruikten voor verdere bewaking. Deze gegevens zijn afkomstig van partners die in de door Rusland bezette gebieden van Oekraïne werkzaam zijn.
Spionnen
Evangelische voorgangers moesten stoppen met het gebruiken van de Oekraïense taal tijdens de diensten. De bezettingsautoriteiten beschouwen christelijke literatuur die in het Oekraïens is geschreven of in het buitenland is gepubliceerd als extremistisch en verbieden het gebruik ervan. Russische soldaten vernietigen opzettelijk Oekraïense geestelijke literatuur. Gezamenlijke gebedsbijeenkomsten zijn verboden.
Christelijke activiteiten in Oekraïense gebieden onder controle van Rusland zijn zeer gevaarlijk geworden. Christenen worden beschouwd als spionnen van Oekraïense of Amerikaanse inlichtingendiensten. Het Kremlin zaait haat tegen hen in de media en bestempelt hen als vijanden van het volk, verraders, spionnen, gevaarlijke sektariërs, afvalligen en extremisten.
Schijnexecuties
“Het is alarmerend om te zien dat alle christenen die geen lid zijn van de Russisch-Orthodoxe kerk met vervolging te maken hebben. In de praktijk betreft het met name evangelische christenen”, zegt André van Grol, directeur van SDOK.
“Het gevaar voor voorgangers in bezette gebieden neemt toe. Predikanten en priesters zijn steeds vaker het doelwit. Ze worden opgepakt en vals beschuldigd van spionage of andere gezagsondermijnende activiteiten. Voorgangers en hun families krijgen te maken met bedreigingen, illegale arrestaties, ontvoeringen, martelingen, urenlange afranselingen in groepen, schijnexecuties, bedreiging met verkrachting en willekeurige gevangenisstraffen. De christenen hebben geen toegang tot voedsel en een toilet en hun familieleden krijgen niet te horen waar de gearresteerden worden vastgehouden.”
Vervolgde voorganger
André van Grol ontmoette verschillende Oekraïense voorgangers die te maken hebben met vervolging. “Een van hen, Dmitriv uit Melitopol, vertelde me dat hij en zijn gezin vorig jaar maart om half zeven in de ochtend werden overvallen door Russische soldaten. Hij werd op een ruwe manier meegenomen naar de kerk. Daar werd alles overhoop gehaald en onderzocht. Oekraïense lectuur, Bijbels, computers en andere gegevensdragers werd meegenomen. Dmitriv werd als een misdadiger afgevoerd naar een Russische gevangenis waar hij dagenlang werd verhoord en bedreigd. Tijdens de verhoren dreigde men hem dood te maken. Ze zeiden: ‘We haten Amerikanen, evangelische christenen en nazi’s, en jij bent dat alledrie”. Dmitriv bracht in totaal acht dagen door in de gevangenis. Iedere keer dat ze hem meenamen voor een verhoor kreeg hij een zak over zijn hoofd en sleepten ze hem door de gangen. Elke dag dacht hij: dit kan de laatste dag van mijn leven zijn.”
Religieuze arm
De Russisch-Orthodoxe kerk, ook wel Patriarchaat Moskou genoemd, wordt gezien als de religieuze arm van de Russische overheid. Leiders van deze kerk steunden de bezetting van de Krim in 2014 en ook het binnenvallen van de oostelijke regio’s van Oekraïne. Omdat de Oekraïens-Orthodoxe kerk zich heeft aangesloten bij het Patriarchaat Moskou, wordt deze door de Russen niet vervolgd.
